Back

หลักสูตรอยู่ระหว่างการพัฒนา

เรื่องเรียนรู้เรื่องราววัฒนธรรม พิธีกรรม วิถีชีวิตเผยแพร่สู่ผู้สนใจ โดยมีลานทางเลือกแห่งการเรียนรู้ "อ่าข่าแดข่อง Aqkaq Daekhanq" ทั้งในเมืองเชียงราย และในชุมชน โดยมีปราชญ์ผู้รู้เป็นผู้สอนเผยแพร่ ที่เป็นชนชาติ "อ่าข่าโลโล-ธิเบต" loo-tibettan"

ภาค ก. เตรียมอนุบาล – ประถมศึกษา

อายุระหว่าง 0-13 ปี

เครื่องเล่น ดนตรี เพลงเด็ก

อ่ามือ มือ ก้าเกาะ (Aqmee mee garkawv)
  • ความรู้เรื่องชนิดพืชไผ่   ชนิดเครื่องเล่น  การทำเครื่องเล่นจากไม้ไผ่  วิธีทำ   วิธีเล่น

  • เพลงพื้นบ้านเด็กๆ

  • วิธีการเต้นรำแบบเด็กๆ ตามเพลง

ภาษา พูด อ่าน เขียน (ทารก– เด็ก)

หย่าน่องด่อ ( Zaq nanq dawq
  • ภาษาทารถ เด็กอ่อน

  • ภาษา คำพูด คำศัพท์เครื่องใช้ชีวิตประจำวัน

  • ภาษาเขียนอ่าข่าแบบสากล

ศิลปหัตถกรรม เครื่องแต่งกาย ของใช้

อ่าข่า หมย่อ อึ้ม ก้าเกาะ (Aqkaq Myawq mr garkawv)
  • การปักผ้าแบบผู้หญิง (สอนตามภาษิตคำสอน “มาลอโตะมี้หมี่หล่อโตะ”) การปั่นฝ้าย ฯลฯ
  • การดำรงชีพหารอาหารแบบชาย (สอนตามภาษิตคำสอน “ดาลอโตะมี้โยลอโตะ) การทำหน้าไม้ ฯลฯ
  • การทำเครื่องครัว จากไม้ / เหล็ก
  • ทำเครื่องแต่งกาย  -จักสาน

งานบ้าน

อ่าข่า ยึ้มดองดองก้าเกาะ 1 (Aqkaq Nymr dan sardan garkawv 1)
  • งานบ้าน วิธีกวาด ความเชื่อการกวาด การกวาดในพิธีกรรม การกวาดยามมีแขกมาเยือน  (เช้า /เย็น)

  • การหาฟืน  ก่อไฟ  หุงข้าว

  • ทำอาหารสัตว์เลี้ยง หมู ไก่ ฯลฯ

  • การต้อนรับ (เตรียมอาหารของว่าง เครื่องดื่ม การนวด การสื่อสาร)

นิทาน ตำนาน

อ่าข่า อ้าอู้ จารา (Aqkaq Arur jala)
  • นิทานเด็ก เกี่ยวกับ ความขยัน  การไม่เอาเปรียบ ความเป็นผู้นำ  ความกตัญญู ฯลฯ

พิธีกรรมประเพณีรอบ 12 เดือน

ถี่โขะอ่าข่า เผ่วล้อ จ้าเท้ 1 (Tiq khovq Aqpoeq lawr dzar teir 1)
  • การทำเครื่องเล่น วิธีเล่นในเทศกาลประเพณี เช่น การทำลูกข่าง การย้อมไข่ การแกะสลักในประตูหมู่บ้าน การโล้ชิงช้า เป็นต้น

ภาค ข. มัธยมศึกษาตอนต้น-ปลาย

อายุระหว่าง 14-18 ปี

รายวิชา

สาระการเรียนรู้

1. วิชา อ่าข่านือจอง (Aqkaq needzan) – ความเชื่อ ลัทธิศาสนา ศาสนสถานอ่าข่า
  • ความเชื่อเรื่องวิญญาณ การเกิด การตาย
  • ความเชื่อ ดิน น้ำ ฟ้า ลม แสง สัตว์
  • ความเชื่อพิธีกรรม
  • ศาสนสถานที่สำคัญในครัวเรือน ชุมชน และการดำรงชีวิต
2. วิชา อ่าข่าอ้านอง (Aqkaq Arnan) – การนับวัน เดือน วันฤกษ์ดี
  • สัปดาห์การนับวัน ความหมายราศีสัตว์
  • การนับเดือน ความหมาย ปฏิทินเชิงการเกษตร พืชพรรณ
  • การนับวันฤกษ์ดี
  • การคำนวณฤกษ์ยามประกอบอาชีพโดยใช้ราศีสัตว์
3. วิชา อ่าข่าจึ (Aqkaq tseevq) – ลำดับชื่อบรรพบุรุษ
  • ตำนานการเกิด “อ่าข่าจึ”
  • ลำดับชื่อบรรพบุรุษจากอดีต-ปัจจุบัน
  • รายชื่อสกุลต่างๆ
4. วิชา อ่าข่าย้อง เจ่วจ่า อึ้มก้าเกาะ (Aqkaq zanr Dzoeqdzaq mr) – กฎข้อบัญญัติ ระเบียบ และการปกครอง
  • กฎข้อห้าม ข้อปฏิบัติ ข้อบัญญัติ “ด่อบ่อง หละบ่อง” Dawqbanq Lavqbanq
  • อัตราการปรับ สินไหม ความผิดต่างๆ
  • ตำแหน่งบุคคล โครงสร้างปกครอง
  • หน้าที่
  • การตั้งชุมชนและสร้างบ้านอ่าข่า
  • มารยาท
  • บุคคลสำคัญทางประวัติศาสตร์อ่าข่า
  • บุคลิกภาพลักษณะชนเผ่าอ่าข่า
5. วิชา ถี่โขะอ่าข่า เผ่วล้อ จ้าเท้ 2 (Tiq khovq Aqpoeq lawr dzar teir 2) – พิธีกรรมประเพณีรอบ 12 เดือน
  • รายชื่อพิธีกรรมประเพณี
  • ความจำเป็นและความหมายของพิธีกรรมประเพณี
  • ขั้นตอนการประกอบพิธีกรรมประเพณี
6. วิชา อ่าข่า กาจ้อง กา (Aqkaq gadzan ga) – ประวัติศาสตร์อ่าข่า
  • ตำนานเรื่องเมืองอ่าข่า
  • การโยกย้าย
  • แผนที่การโยกย้ายบนพื้นที่โลก
  • ประวัติอ่าข่า กลุ่มอ่าข่า
7. วิชา อ่าข่า ส่าหย่อง น้าก้ออึ้ม ก้าเกาะ (Aqkaq xaq zanq nar gawr mr gar kawv) – ระบบการแพทย์พื้นบ้าน
  • ความเชื่อการเจ็บป่วย
  • การป้องกันก่อนเจ็บป่วย
  • พิธีกรรมรักษาการเจ็บป่วย
  • สมุนไพร และการปรนิบัติเมื่อเจ็บป่วย
8. วิชา เอ้ว-อึ้ม หย่าแดะก้าเกาะ (Oer-mr Zaq daevq gar kawv) – การแต่งงาน การเกิด
  • ความรัก
  • การแต่งงาน ขั้นตอน พิธีกรรม สินสอด
  • ความเชื่อการเกิด
  • อายุครรภ์
  • ข้อห้ามระหว่างตั้งครรภ์
  • หมอตำแย การทำคลอด การเกิดลูกแฝด
9.วิชา อ่าข่า แดข่องก้าเกาะ (Aqkaq byaw caer gar kawv) – เครื่องดนตรี การเล่นพื้นบ้าน
  • เครื่องเล่นดนตรีชนิดต่างๆ ที่ทำจากไผ่ เหล็ก ทองแดง
  • วิธีทำ วิธีเล่นเครื่องเล่น
  • ชื่อบทเพลง การร้องในบ้าน ในชุมชน ในป่า ในพิธี
  • ประเภทการเล่นพื้นบ้าน การเล่นวันปกติ ในประเพณี พิธีกรรมงานศพ
10.วิชา อ่าข่า ยึ้มดองดองก้าเกาะ 2 (Aqkaq Nymr dan sardan garkawv 2) – งานบ้าน ศิลปะ หัตถกรรมครัวเรือน
  • วัสดุอุปกรณ์เครื่องใช้ในบ้าน (เครื่องมือเกษตร เครื่องมือล่าสัตว์ เครื่องครัวเรือน)
  • การเฝ้าบ้าน
  • การทำความสะอาดบ้าน
  • ตำนานเสื้อผ้า
  • ตำนานการมีผู้หญิง
  • การแต่งกาย ผู้ชาย ผู้หญิง การเรียกเครื่องแต่งกายแต่ละประเภท
11. วิชา ย้าอึ้มก้าเกาะ (Myawq yar mr Garkawv) – การทำไร่ทำสวน
  • ความเชื่อการทำไร่
  • การเลือกพื้นที่ทำไร่
  • วิธีการเตรีมพื้นที่ทำไร่ การปลูกพืชในไร่
  • ชนิดพืชพันธุ์ในไร่
  • สวนอ่าข่า “หยะบ่อ”
12. วิชา อ่าข่าจ้าเนย้ว (Aqkaq dzarnyoer) อาหารและโภชนาการ
  • ความเชื่อการกิน
  • ภาษิตการกิน
  • การทำอาหารในบ้าน
  • การทำอาหารในป่า
  • การทำอาหารในไร่-สวน
  • การทำอาหารในพิธีกรรม
13. วิชา อ่าข่าด่อด่า (Aqkaq dawqdaq) – ภาษา ภาษิต
  • ภาษิต (การปกครอง ความรัก การแข่งขัน โชคชะตา ฯลฯ)
  • ตำนานภาษาเขียน
  • ภาษาเขียน
14. วิชา เจ่ค้าก้าเกาะ (Jeiqkar Garkawv) – ธุรกิจและการค้า
  • ประวัติบทสวดการค้าครั้งแรก
  • การค้าอดีต
  • การค้าปัจจุบัน
  • สินค้า พืชพันธุ์ตามกาลสมัย
15. วิชา บ้อฉ่อง เบ่งลุก้าเกาะ (Bawrcanq Garkawv) – ป่าไม้ แมลง สัตว์ป่า สิ่งแวดล้อม
  • ความเชื่อเจ้าที่
  • ประเภทป่า
  • พิธีกรรมที่เกี่ยวกับการปกป้องดูแล
  • ประเภทสัตว์ ในบ้าน ในป่า
  • รายชื่อแมลง สัตว์ปีก สัตว์น้ำ สัตว์บก
  • การพยากรณ์ ดิน น้ำ ลม แสงแดด อ่าข่า
  • ปฏิทินการใช้ทรัพยากรอ่าข่า
16. วิชา อึ่มหมะ (Mqmavq) – ดาราศาสตร์อ่าข่า
  • ตำนาน นิทานดาราดวงดาว
  • กลุ่มเดือนดาว

กระบวนกรของสำนักวิชา

คณะผู้สอนได้รับการคัดเลือกจากประสบการณ์และความรู้เกี่ยวกับมรดกทางประเพณีอันบริสุทธิ์จากพ่อแม่ ปู่ย่าตายาย และบรรพบุรุษของพวกเขา หลักสูตรแต่ละหลักสูตรจะสำรวจกิจกรรมต่างๆ ที่แตกต่างกัน โดยหว่านเมล็ดพันธุ์สำหรับคนรุ่นปัจจุบันและอนาคตในเรื่องการเคารพสิ่งแวดล้อม มนุษย์ และสัตว์

ไกรสิทธิ์ สิทธิโชดก
ผู้ออกแบบกระบวนการเรียนรู...