ปรัชญาของหลักสูตร
“ผู้นำคือผู้ขับเคลื่อน วิถีอาข่าคือเข็มทิศ การพัฒนาที่ยั่งยืนคือจุดหมาย”
วัตถุประสงค์ของหลักสูตร
เมื่อสำเร็จการศึกษา ผู้เรียนจะมีความสามารถดังนี้:
- เข้าใจบริบทชุมชนอย่างลึกซึ้ง: มีความรู้ความเข้าใจในประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม โครงสร้างทางสังคม และปัญหาของชุมชนอาข่าอย่างลึกซึ้ง
- มีภาวะผู้นำที่รอบด้าน: พัฒนาทักษะการเป็นผู้นำที่สามารถสร้างแรงบันดาลใจ การสื่อสาร การตัดสินใจ และการแก้ไขปัญหาในบริบทชุมชน
- วางแผนและขับเคลื่อนการพัฒนาชุมชน: สามารถวิเคราะห์ความต้องการของชุมชน วางแผนโครงการ และขับเคลื่อนกิจกรรมการพัฒนาที่สอดคล้องกับวิถีอาข่าและหลักการการพัฒนาที่ยั่งยืน
- บริหารจัดการทรัพยากรชุมชนอย่างมีประสิทธิภาพ: มีความรู้และทักษะในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ทรัพยากรมนุษย์ และงบประมาณของชุมชน
- สร้างและบริหารจัดการเครือข่ายความร่วมมือ: สามารถสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และองค์กรอื่นๆ เพื่อดึงการสนับสนุนมาพัฒนาชุมชน
- เป็นผู้พิทักษ์และส่งเสริมอัตลักษณ์อาข่า: มีความภาคภูมิใจในวัฒนธรรมและภูมิปัญญาของตนเอง และสามารถนำไปเป็นเครื่องมือในการพัฒนาชุมชน
กลุ่มเป้าหมาย
- เยาวชนอาข่าที่มีศักยภาพและสนใจบทบาทการเป็นผู้นำในชุมชน
- สมาชิกสภาผู้นำชุมชน หรือผู้ที่กำลังเตรียมตัวเป็นผู้นำรุ่นต่อไป
- บุคลากรในองค์กรชุมชน หรือกลุ่มวิสาหกิจชุมชน
- ผู้ที่ต้องการพัฒนาทักษะการทำงานเพื่อสังคมและชุมชนชนเผ่า
โครงสร้างหลักสูตร (ตัวอย่าง – อาจเป็นหลักสูตรระยะสั้น/ประกาศนียบัตร หรือระดับเทียบเท่าอนุปริญญา)
ระยะเวลา: ปรับได้ตามความเหมาะสม เช่น 3-6 เดือน (ประกาศนียบัตร) หรือ 1-2 ปี (อนุปริญญา)
รูปแบบการเรียนการสอน: เน้นการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม, กรณีศึกษา, การแลกเปลี่ยนประสบการณ์, การทำโครงงานจริงในชุมชน (Community-based Project), การโค้ชชิ่งและพี่เลี้ยง (Mentoring)
หมวดวิชาที่ 1: รากฐานอัตลักษณ์และภูมิปัญญาอาข่าเพื่อการเป็นผู้นำ (Akha Identity and Wisdom for Leadership)
- ปรัชญาและโลกทัศน์อาข่าในการบริหารจัดการ: การเข้าใจแนวคิดเรื่องความสมดุล ความสามัคคี และการอยู่ร่วมกับธรรมชาติ
- โครงสร้างสังคมและการปกครองดั้งเดิมของอาข่า: บทบาทของผู้นำในอดีต กฎระเบียบและแนวปฏิบัติของชุมชน
- ภูมิปัญญาอาข่ากับการแก้ไขปัญหาชุมชน: การศึกษาจากกรณีศึกษาในอดีตที่ผู้นำใช้ภูมิปัญญาในการจัดการความขัดแย้งหรือวิกฤต
- ภาษาและทักษะการสื่อสารสาธารณะแบบอาข่า: การพูดในที่ประชุม การใช้ภาษาและสำนวนที่เหมาะสมกับการนำเสนอต่อชุมชน
- เชื่อมโยงกับ สำนักมรดกวัฒนธรรมความเชื่ออาข่า
หมวดวิชาที่ 2: แก่นวิชาการบริหารจัดการชุมชน (Community Management Core)
- หลักการพัฒนาชุมชนแบบมีส่วนร่วม: แนวคิดการพัฒนาที่ให้ชุมชนเป็นเจ้าของและร่วมกันขับเคลื่อน
- การวิเคราะห์ปัญหาและความต้องการของชุมชน: การสำรวจข้อมูล การทำแผนที่ชุมชน การใช้เครื่องมือวิเคราะห์
- การวางแผนและบริหารจัดการโครงการชุมชน: การกำหนดเป้าหมาย, กิจกรรม, งบประมาณ, และการประเมินผล
- การจัดการความขัดแย้งและการสร้างความปรองดองในชุมชน: เทคนิคการเจรจา การไกล่เกลี่ย
- การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในชุมชน: การจัดการป่าไม้ น้ำ ที่ดิน ตามหลักการยั่งยืน
- กฎหมายและนโยบายที่เกี่ยวข้องกับชนเผ่า: สิทธิชนเผ่า, กฎหมายที่ดิน, การเข้าถึงบริการภาครัฐ
- การบัญชีและการเงินเบื้องต้นสำหรับองค์กรชุมชน: การบริหารจัดการงบประมาณอย่างโปร่งใส
หมวดวิชาที่ 3: ทักษะผู้นำและภาวะผู้นำ (Leadership Skills and Attributes)
- ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์และนวัตกรรม: การคิดนอกกรอบ การนำแนวคิดใหม่ๆ มาใช้ในการพัฒนา
- ทักษะการสื่อสารและประสานงาน: การสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพ การสร้างเครือข่ายและความร่วมมือ
- การสร้างทีมและการทำงานร่วมกัน: การเสริมสร้างศักยภาพสมาชิกทีม การมอบหมายงาน
- การตัดสินใจและการแก้ไขปัญหา: การวิเคราะห์ข้อมูล การประเมินทางเลือก การตัดสินใจภายใต้สถานการณ์ต่างๆ
- จริยธรรมผู้นำและความรับผิดชอบต่อสังคม: การเป็นผู้นำที่มีคุณธรรม ซื่อสัตย์ และโปร่งใส
หมวดวิชาที่ 4: โครงการผู้นำชุมชนและการปฏิบัติจริง (Community Leadership Project & Practical Implementation)
- การศึกษาดูงานผู้นำชุมชนตัวอย่าง: เยี่ยมชมและเรียนรู้จากชุมชนที่ประสบความสำเร็จในการพัฒนา
- โครงการพัฒนาชุมชน (Community Development Project): ผู้เรียนแต่ละคน/กลุ่มต้องริเริ่มหรือร่วมดำเนินโครงการพัฒนาชุมชนจริง ภายใต้การโค้ชชิ่งของอาจารย์และผู้นำที่มีประสบการณ์
- สัมมนาและแลกเปลี่ยนประสบการณ์ผู้นำ: การนำเสนอผลงาน การเรียนรู้จากความสำเร็จและความล้มเหลว
- การประเมินผลโครงการและการสร้างการเรียนรู้: การติดตามผล การปรับปรุงแผนงาน
กิจกรรมส่งเสริมและสนับสนุน
- ศูนย์เรียนรู้ผู้นำชุมชน: แหล่งรวมข้อมูล สื่อ และกรณีศึกษาด้านการพัฒนาชุมชน
- โครงการพี่เลี้ยงผู้นำ (Leadership Mentoring Program): เชื่อมโยงผู้นำรุ่นใหม่กับผู้นำที่มีประสบการณ์
- เวทีเสวนา “เสียงจากผู้นำอาข่า”: จัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนความคิดเห็นและวิสัยทัศน์
- การจัดทำแผนที่ผู้นำและเครือข่าย: สร้างฐานข้อมูลผู้นำและเครือข่ายความร่วมมือ
- บริการให้คำปรึกษาด้านการพัฒนาชุมชน: สำหรับผู้นำและองค์กรชุมชน
ผลลัพธ์ที่คาดหวัง
- เกิดผู้นำชุมชนอาข่ารุ่นใหม่ที่มีศักยภาพ มีวิสัยทัศน์ และความสามารถในการขับเคลื่อนการพัฒนา
- ชุมชนอาข่ามีการพัฒนาที่ยั่งยืนในทุกมิติ ทั้งเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม
- มีการสร้างเครือข่ายผู้นำที่เข้มแข็งทั้งภายในและภายนอกชุมชน
- ภูมิปัญญาอาข่าได้รับการประยุกต์ใช้ในการแก้ไขปัญหาและพัฒนาชุมชนอย่างเป็นรูปธรรม
- ชุมชนอาข่ามีบทบาทและอำนาจในการตัดสินใจเกี่ยวกับอนาคตของตนเองเพิ่มขึ้น
กระบวนกรของสำนักวิชา
อาจารย์ผู้สอนได้รับการคัดเลือกจากประสบการณ์และความรู้เกี่ยวกับมรดกทางประเพณีอันบริสุทธิ์จากพ่อแม่ ปู่ย่าตายาย และบรรพบุรุษของพวกเขา หลักสูตรแต่ละหลักสูตรจะสำรวจกิจกรรมต่างๆ ที่แตกต่างกัน โดยหว่านเมล็ดพันธุ์สำหรับคนรุ่นปัจจุบันและอนาคตในเรื่องการเคารพสิ่งแวดล้อม มนุษย์ และสัตว์
