สังกัด: สำนักพัฒนาภูมิปัญญาอาชีพ, มหาวิทยาลัยชนเผ่าอ่าข่า
ปรัชญาของหลักสูตร
“บ่มเพาะผู้นำทางเศรษฐกิจ เพื่อสร้างสรรค์ธุรกิจจากรากฐานภูมิปัญญาอาข่า สู่การพัฒนาชุมชนที่ยั่งยืน”
วัตถุประสงค์ของหลักสูตร
เมื่อสำเร็จการศึกษา ผู้เรียนจะมีความสามารถดังนี้:
- เข้าใจและประยุกต์ใช้ภูมิปัญญาอาข่า: เข้าใจแก่นแท้ของภูมิปัญญาอาข่า และสามารถนำมาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์หรือบริการที่มีคุณค่า
- พัฒนาแผนธุรกิจที่ยั่งยืน: สามารถวิเคราะห์โอกาสทางการตลาด วางแผนการผลิต การตลาด การเงิน และการจัดการธุรกิจชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- สร้างสรรค์นวัตกรรม: สามารถนำนวัตกรรมและเทคโนโลยีที่เหมาะสมมาประยุกต์ใช้เพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์หรือบริการ
- บริหารจัดการธุรกิจชุมชน: มีทักษะในการบริหารจัดการการดำเนินงาน การเงิน บุคลากร และความสัมพันธ์กับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย
- เป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง: มีภาวะผู้นำ มีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม และสามารถขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจของชุมชน
- เข้าถึงแหล่งทุนและเครือข่าย: สามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากแหล่งเงินทุน องค์ความรู้ และเครือข่ายสนับสนุนการประกอบการ
กลุ่มเป้าหมาย
- เยาวชนอาข่าและบุคคลในชุมชนที่สนใจการประกอบธุรกิจของตนเอง
- ผู้ประกอบการรายย่อยในชุมชนที่ต้องการยกระดับธุรกิจ
- สมาชิกกลุ่มวิสาหกิจชุมชน หรือสหกรณ์ในพื้นที่
- ผู้ที่ต้องการเรียนรู้การพัฒนาธุรกิจจากภูมิปัญญาและวัฒนธรรม
โครงสร้างหลักสูตร (ตัวอย่าง – อาจเป็นหลักสูตรระยะสั้น/ประกาศนียบัตร หรือระดับอนุปริญญา)
ระยะเวลา: ปรับได้ตามความเหมาะสม เช่น 3-6 เดือน (ประกาศนียบัตร) หรือ 1-2 ปี (อนุปริญญา)
รูปแบบการเรียนการสอน: เน้นการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม, การลงมือปฏิบัติจริง (Work-based Learning), การโค้ชชิ่ง (Coaching), การทำโครงการ (Project-based Learning)
หมวดวิชาที่ 1: รากฐานภูมิปัญญาและอัตลักษณ์อาข่า (Akha Wisdom and Identity Foundation)
- ปรัชญาและวิถีชีวิตอาข่า: เข้าใจความเชื่อมโยงของวิถีชีวิตอาข่ากับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
- มรดกวัฒนธรรมและความเชื่ออาข่ากับการต่อยอดธุรกิจ: การค้นหามูลค่าจากประเพณี พิธีกรรม ภาษา
- พืชและทรัพยากรธรรมชาติในบริบทอาข่า: การรู้จักและใช้ประโยชน์จากพืชสมุนไพร พืชอาหาร และวัสดุธรรมชาติ (เชื่อมโยงกับ Akha Botany School และ Akha Natural Healing)
- Akha Storytelling for Business: การเล่าเรื่องราวของผลิตภัณฑ์หรือบริการจากภูมิปัญญาอาข่าเพื่อสร้างคุณค่าและแบรนด์
หมวดวิชาที่ 2: แก่นวิชาการประกอบการ (Entrepreneurship Core)
- แนวคิดและหลักการผู้ประกอบการชุมชน: ความหมาย คุณลักษณะ และบทบาทของผู้ประกอบการเพื่อสังคม
- การวิเคราะห์โอกาสและสร้างสรรค์แนวคิดธุรกิจ (Idea Generation): การค้นหาปัญหา ความต้องการ และการสร้างสรรค์แนวคิดธุรกิจจากภูมิปปัญญา
- การวางแผนธุรกิจเบื้องต้น (Business Plan Development): การเขียนแผนธุรกิจแบบง่ายที่สามารถนำไปปฏิบัติได้จริง
- การตลาดดิจิทัลและช่องทางการจัดจำหน่ายสำหรับชุมชน: การใช้โซเชียลมีเดีย E-commerce และแพลตฟอร์มออนไลน์
- การเงินสำหรับผู้ประกอบการชุมชน: การบริหารเงินทุน การทำบัญชีเบื้องต้น การเข้าถึงแหล่งเงินทุน
- การบริหารจัดการการผลิตและการบริการ: การวางแผนการผลิต การควบคุมคุณภาพ การจัดการห่วงโซ่อุปทาน
- กฎหมายและจริยธรรมที่เกี่ยวข้องกับการประกอบธุรกิจชุมชน: การจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า อย. มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน (มผช.)
หมวดวิชาที่ 3: การพัฒนาทักษะเฉพาะด้าน (Specialized Skills Development) (เลือกเรียนตามความสนใจและธุรกิจที่จะพัฒนา)
- ทักษะหัตถกรรมสร้างสรรค์อาข่า: การทอผ้า การปักผ้า การทำเครื่องเงิน การจักสาน (จากสำนักพัฒนาภูมิปัญญาอาชีพ – แขนงหัตถกรรม)
- ทักษะเกษตรแปรรูปและอาหารพื้นบ้าน: การแปรรูปผลผลิต การควบคุมคุณภาพอาหาร การทำอาหารพื้นบ้านเชิงพาณิชย์ (จากสำนักพัฒนาภูมิปัญญาอาชีพ – แขนงเกษตร)
- ทักษะการจัดการการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม: การจัดการโฮมสเตย์ การนำเที่ยว การสร้างประสบการณ์ท่องเที่ยว (จากสำนักพัฒนาภูมิปัญญาอาชีพ – แขนงท่องเที่ยว)
- ทักษะการผลิตสมุนไพรและผลิตภัณฑ์สุขภาพ: การผลิตยาต้ม ยาพอก การทำผลิตภัณฑ์สปาจากสมุนไพรอาข่า (เชื่อมโยงกับ Akha Natural Healing)
หมวดวิชาที่ 4: โครงการและปฏิบัติการจริง (Capstone Project & Practical Implementation)
- การศึกษาดูงานและแลกเปลี่ยนเรียนรู้: เยี่ยมชมธุรกิจชุมชนที่ประสบความสำเร็จ
- โครงการจัดตั้ง/พัฒนาธุรกิจชุมชน (Business Incubation Project): ผู้เรียนแต่ละคน/กลุ่มต้องพัฒนาแผนธุรกิจและเริ่มต้น/ยกระดับธุรกิจของตนเอง ภายใต้การโค้ชชิ่งจากคณาจารย์และที่ปรึกษา
- การนำเสนอและ Pitching: การนำเสนอแผนธุรกิจต่อคณะกรรมการและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (เช่น นักลงทุน หรือผู้สนับสนุน)
- การประเมินผลและปรับปรุงธุรกิจ: การเรียนรู้จากการปฏิบัติจริงและปรับปรุงกลยุทธ์
กิจกรรมส่งเสริมและสนับสนุน
- คลินิกให้คำปรึกษาธุรกิจ: บริการให้คำปรึกษาเฉพาะทางสำหรับผู้ประกอบการ
- ศูนย์บ่มเพาะธุรกิจ (Incubation Center): พื้นที่ทำงานร่วมกัน สิ่งอำนวยความสะดวก และเครือข่าย
- ตลาดนัดผลิตภัณฑ์ชุมชน: พื้นที่สำหรับทดลองตลาดและจำหน่ายสินค้า
- การจับคู่ธุรกิจ (Business Matching): เชื่อมโยงผู้ประกอบการกับช่องทางการตลาดหรือนักลงทุน
- แหล่งเรียนรู้และสื่อการสอน: คู่มือธุรกิจ, วิดีโอสอน, กรณีศึกษาจากธุรกิจชุมชนอาข่าที่ประสบความสำเร็จ
ผลลัพธ์ที่คาดหวัง
- เกิดผู้ประกอบการชุมชนที่มีศักยภาพและสามารถสร้างธุรกิจที่เข้มแข็งจากภูมิปัญญาอาข่า
- ผลิตภัณฑ์และบริการจากชุมชนอาข่ามีคุณภาพ ได้มาตรฐาน และเป็นที่ยอมรับ
- มีการสร้างงาน สร้างรายได้ และกระจายผลประโยชน์สู่ชุมชนอย่างเป็นธรรม
- ชุมชนอาข่ามีความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจ พึ่งพาตนเองได้ และสามารถรักษาวัฒนธรรมได้อย่างยั่งยืน
- เป็นต้นแบบของการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนโดยใช้ภูมิปัญญาเป็นฐาน
กระบวนกรของสำนักวิชา
อาจารย์ผู้สอนได้รับการคัดเลือกจากประสบการณ์และความรู้เกี่ยวกับมรดกทางประเพณีอันบริสุทธิ์จากพ่อแม่ ปู่ย่าตายาย และบรรพบุรุษของพวกเขา หลักสูตรแต่ละหลักสูตรจะสำรวจกิจกรรมต่างๆ ที่แตกต่างกัน โดยหว่านเมล็ดพันธุ์สำหรับคนรุ่นปัจจุบันและอนาคตในเรื่องการเคารพสิ่งแวดล้อม มนุษย์ และสัตว์
